مقدمه قرارداد کار
یکی از مهم‌ترین قراردادهایی که در دنیای کار بسته می‌شود، قرارداد کار است. با بستن این قرارداد هر دو طرف انگیزه پیدا می‌کنند تا یک فعالیت اقتصادی را در جهت منافع مشخصی شروع کنند. برای برخی به خصوص استارتاپ‌ها و شرکت‌های تجاری، بستن یک قرارداد خوب با مشکلات و سؤالاتی همراه است. در این مقاله از رسمیو قصد داریم که در مورد پیماننامه کاری یا قرارداد کاری و شرایط انعقاد آن مطالب ارزشمندی را در اختیارتان قرار دهیم. پس تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
قرارداد کاری چیست و چرا اهمیت دارد؟
یک سند قانونی است که در آن شرایط و قوانین مربوط به استخدام، بین دو طرف قرارداد یعنی کارفرما و کارمند ثبت شده است. در قانون کار، این قرارداد بین دو نفر، نوعی توافق‌نامه بین طرفین به حساب می‌آید که کارگر متعهد می‌شود برای مدت زمان مشخص، با دستمزد معین، کار مشخصی را انجام دهد. همه صاحبان مشاغل باید برای خود قراردادهای کاری را تنظیم کنند.
بر اساس قانون اگر مدت زمانی که فرد می‌خواهد کاری را انجام دهد بیشتر از یک ماه باشد، باید قرارداد کارگری به صورت مکتوب درآید. اگر قرارداد مستمر نباشد آن را موقتی تنظیم می‌کنند که همان قرارداد کار موقت است و اگر ادامه‌دار باشد قرارداد به صورت دائمی تصویب خواهد شد. انعقاد قرارداد به چند دلیل از اهمیت بالایی برخوردار است:
- توافق‌نامه‌های کاری باعث می‌شوند که طرفین در مورد وظایف و مسئولیت‌های خود به طور کامل آگاهی داشته باشند و خارج از دایره قانونی اقدامی انجام ندهند.
- باعقد پیمان‌نامه‌های کاری، بین کارفرما و کارگر یک رابطه حقوقی جدید شکل می‌گیرد و طرفین نسبت به اجرای همه بندهای قرارداد متعهد می‌شوند.
- قراردادهای کاری بار قانونی به همراه خود دارند. یعنی از زمان پس از عقد قرارداد اگر هر یک از طرفین نسبت به اجرای بندهای قانونی و مکتوب کوتاهی کنند یا خلافی انجام دهند، طرف دیگر می‌تواند از طریق قانون این موضوع مهم را پیگیری کند.
- وقتی یک کارمند یا کارگر باعقد یک قرارداد در جایی مشغول به کار می‌شود احساس امنیت شغلی می‌کند. می‌داند که حداقل تا پایان مهلت قانونی قرارداد می‌تواند با خیال راحت کار خود را انجام دهد و برای آینده خود برنامه‌ریزی کند.
در انعقاد قرارداد کاری چه شرایط اساسی وجود دارند؟
برای اینکه یک پیمان نامه کاری بین دو نفر، یعنی کارفرمای یک شرکت و کارمند شکل بگیرد و آن‌ها بتوانند از کنار هم کار کردن احساس رضایت داشته باشند، باید شروط اساسی انعقاد قرارداد کار را رعایت کنند. در ادامه، این شروط مهم را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
شرط اول: انگیزه و رضایت طرفین قرارداد باید روشن باشد؛
در عقد هر قراردادی طرفین باید رضایت کاملی در مورد همه بندهای آن داشته باشند و این مهم در مورد قراردادهای کاری نیز صادق است. هر دو طرف باید با انگیزه‌های حقیقی، یک قرارداد را امضا کنند و از امضای آن نیز رضایت کامل را داشته باشند.
افراد زیادی هستند که به خاطر مشکلات مختلف مجبور شدند از روی نارضایتی یک توافق‌نامه کاری را امضا کنند و حتی این موضوع مهم از طرف برخی از کارفرماها نیز مشاهده شده است. در قانون کار هیچ اشاره‌ای به مسئله رضایت طرفین و شناسایی انگیزه اصلی برای شروع یک فعالیت نشده است. از این رو به عنوان یک کارفرما و کارمندی که می‌خواهید سندی را امضا کنید حتما در مورد همه قسمت‌های آن رضایت کامل داشته باشید.
وقتی انگیزه کارفرما از استخدام و انگیزه کارمند از پذیرش مورد استخدامی روشن باشد، هر دو طرف انگیزه‌های لازم برای کار کردن در دایره سندی که امضا کرده‌اند را به دست خواهند آورد.
شرط دوم: موضوع قرارداد باید از مشروعیت کامل برخوردار باشد
مسئله بسیار مهمی که باید قبل از انعقاد هر قراردادی به آن توجه کرد، مشروعیت موضوع آن است. موضوع قرارداد کار مورد نظر باید از نظر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و شرع اسلام مشروعیت کامل را داشته باشد. اگر فردی بر اساس قرارداد کارهای غیرقانونی و غیرشرعی انجام دهد، قراردادبه طور کامل باطل می‌شود.
شرط سوم: طرفین قرارداد باید از توانایی‌های قانونی برخوردار باشند
بر اساس قانون کار هر دو طرف قرارداد باید از نظر قانونی توانایی‌های لازم را داشته باشند. کارگر یک شخص حقیقی است و کارفرما نیز می‌تواند یک شخص حقیقی و حقوقی باشد. به این ترتیب هر دو آن‌ها باید از نظر بلوغی، عقلی و فکری در وضعیت مناسبی قرار داشته باشند. به این مسئله «اهلیت قانونی»می‌گویند. در قانون کار، افراد در صورت عدم داشتن اهلیت قانونی نیازی به عقد قرارداد ندارند و افرادی که کمتر از پانزده سال سن دارند نمی‌توانند و نباید طرف هیچ قراردادی باشند.
شرط چهارم: موضوع قرارداد باید برای طرفین کاملا معین باشد
کارگر یا کارمندی که پای توافق نامه یک شرکت را امضا می‌کند باید دقیقا بداند می‌خواهد در قبال انجام چه کاری پول یا همان دستمزد را دریافت کند. اگر فردی مهارت‌های زیادی دارد، در توافق نامه باید ذکر شود که دقیقا باید چه کاری انجام دهد و چقدر حقوق بگیرد. این موضوع مهم در مورد کارگاه‌هایی که طرح طبقه‌بندی دارند نیز باید با جدیت بیشتری دنبال شود. یعنی در قرارداد باید وظایف کارگر در شناسنامه‌ای که برای هر شغلی تعیین کرده‌اند، به خوبی مشخص شود.
نگاهی به مهم‌ترین نکات در عقد قرارداد کار
در کنار شروط اساسی قراردادهای کاری نکات مهمی دیگری هم وجود دارند که باید به آن‌ها توجه کرد. شاید این نکات در ظاهر بسیار ساده و پیش‌پاافتاده به نظر برسند، اما باید بدانید که همه قسمت‌های یک قرارداد کاری بار قانونی دارد و باید آن‌ها را مهم تلقی کرد. مهم‌ترین این نکات شامل موارد زیر می‌شوند:
- قراردادهای کاری باید به صورت کتبی ثبت شوند.
- میزان حقوق کارمند یا کارگر باید در قرارداد نوشته شود.
- محل دقیق کار باید مشخص شود.
- تاریخ و ساعت انعقاد قرارداد باید نوشته شود.
- اگر قرارداد موقتی است باید مدت آن تعیین گردد. استارتاپ‌ها باید بیشتر به این موضوع توجه کنند.
- شرایط فسخ قرارداد و حل اختلافات نیز باید در قرارداد نوشته شوند. این مهم به ویژه برای شرکت‌های تجاری بزرگ که دامنه فعالیت وسیعی دارند بسیار حائز اهمیت است.
سخن پایانی
برای اینکه هر دو طرف یک توافق‌نامه کاری بتوانند در مدتی که کنار هم مشغول به فعالیت هستند رضایت کافی داشته باشند، کارفرما باید کلیه بندهای توافق نامه را در چارچوب‌های قانونی و استانداردی تدوین کند. بهترین راه این است که از قوانین کار و قوانین حاکم بر قراردادهای کاری اطلاع داشته باشید و بدون آگاهی هیچ پیماننامه کاری را امضا نکنید تا دچار دردسرهای ناشی از آن نشوید. اگر به تازگی قراردادی را تدوین یا امضا کرده‌اید خوشحال می‌شویم که تجربه خود را با ما به اشتراک بگذارید.
