با ۵ نوع از مالیات شرکت‌ها آشنا شوید

انواع مالیات‌ شرکت‌ها کدام است؟

اگر صاحب کسب‌وکاری هستید و اداره‌ی شرکتی را بر عهده دارید احتمالا با چالش‌های گوناگونی در حوزه‌ی مسائل مالی شرکت روبرو شده‌اید. یکی از این چالش‌ها، مسائل حقوقی شرکت در پرداخت مالیات است. اما آیا می‌دانید چند نوع مالیات برای شرکت‌ها تعریف شده‌است. این مالیات‌ها چگونه محاسبه می‌شوند؟ چگونه باید پرداخت شوند؟ در این یادداشت با قوانین کلی در حوزه‌ی مالیات بر شرکت‌ها آشنا می‌شوید.

مالیات از چه زمانی به وجود آمد؟

اگرچه قوانین مربوط به مالیات شرکت‌ها در دوران مدرن تنظیم شده است، اما سابقه‌ی گرفتن مالیات به دوران باستان برمی‌گردد. اولین سیستم مالیاتی شناخته شده در مصر باستان در حدود ۳ هزار سال پیش از میلاد مسیح ثبت شده است. گزارش‌هایی از سیستم مالیاتی ایران در دوره‌ی باستان وجود دارد و نشان می‌دهد ۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح بخشی از درآمد سلسله هخامنشی از مالیات تامین می‌شد. در قرن  ۱۷میلادی جمع‌آوری مالیات امری رایج در کشورهای اروپایی بود و به تدریج پس از انقلاب صنعتی پرداخت مالیات به شیوه‌ی کنونی رواج یافت. امروزه در همه‌ی کشورهای دنیا قوانین اخذ مالیات از شرکت‌های تجاری وضع شده است و شرکت‌ها در صورت پرداخت نکردن مالیات، جریمه‌های سنگینی را باید پرداخت کنند.

مالیات در قانون

در قانون کشور ما، پرداخت مالیات برای همه‌ی شرکت‌های تجاری الزامی است و هر یک از انواع شرکت‌ها بر اساس تعریف قانون باید مالیات بپردازند. مالیات در یک تعریف خلاصه یعنی بخشی از درآمدی که افراد بایستی به دولت پرداخت کنند؛ اما منظور از مالیات شرکت‌ها چیست؟ در مالیات شرکت‌ها منظور ما از افراد، افراد حقوقی یک جامعه هستند. برای محاسبه مالیات شرکت برابر مقررات مالیاتی ایران باید به سال مالی رجوع کرد. به عبارت دیگر برای تعیین مالیات ابتدا باید سال مالی شرکت معین شود. در واقع با محاسبه سود و زیان در یک سال مالی، مالیات تعیین می‌شود. پس از تعیین سود و زیان مالی، شرکت باید مطابق مقررات مالیاتی اقدام به تنظیم اظهارنامه و ترازنامه کند. این اسناد پس از تنظیم به اداره امور دارایی داده می‌شود.

 انواع مالیات‌های پرداختی شرکت‌ها

به طور کلی شرکت‌ها باید چند نوع مالیات پرداخت کنند.  مهم‌ترین انواع مالیات‌های پرداختی شرکت‌ها، مالیات بر درآمد، مالیات بر عملکرد، مالیات بر اموال و املاک، مالیات تکلیفی و مالیات ارزش افزوده است. نوع مالیاتی که شرکت‌ها پرداخت می‌کنند به نوع شرکت نیز بستگی دارند و همه شرکت‌ها صرفا مالیات‌های مشابه پرداخت نمی‌کنند. در این بخش به بررسی مهم‌ترین مالیات‌های پرداختی یک شرکت می‌پردازیم.

۱- مالیات بر درآمد

اولین نوع مالیاتی که شرکت‌ها باید بپردازند مالیات بر درآمد است. برای این کار، شرکت‌ها به عنوان یک شخصیت حقوقی، باید مجموع درآمدهای خود را محاسبه کرده و پس از کسر معافیت‌ها، مالیات مربوط به آن را بپردازند.

۲- مالیات بر عملکرد

یکی دیگر از انواع مالیات‌هایی که شرکت‌ها ملزم به پرداخت آن هستند، مالیات بر عملکرد است. میزان این مالیات به نحوه عملکرد شرکت و سود و زیان آن بستگی دارد. این نوع مالیات از نوع مالیات‌های مستقیم است. بر اساس قوانین و مقررات سازمان امور مالیاتی، همه شرکت‌ها ملزم هستند که میزان درآمد و هزینه‌های شرکت را طی یک سال مالی به ثبت برسانند و بر اساس آن صورت‌حساب سود و زیان را مشخص کنند. پس از تعیین میزان سود و زیان خالص، شرکت‌ها ملزم هستند که به میزان ۲۵ درصد سود خالص را به عنوان مالیات بر عملکرد به حساب سازمان مالیاتی پرداخت کنند.

شرکت‌ها بعد از اینکه به حساب‌های خود رسیدگی کردند، اظهارنامه و صورت‌حساب‌های خود را تسلیم سازمان امور مالیاتی می‌کنند؛ سازمان امور مالیاتی نیز با بررسی اظهارنامه تا مدت حداکثر یک سال پس از انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه، میزان مالیات پرداختی را تعیین می‌کند.

۳- مالیات اموال و املاک

اگر شرکت‌ شما صاحب املاک و اموالی است باید مالیات آن را  مطابق بند ۱ ماده ۱ قانون مالیات‌های مستقیم بپردازید. نحوه‌ی پرداخت اموال و دارایی مثل سرمایه شرکت است، یعنی میزان پرداخت مالیات بر سرمایه شرکت به میزان نیم در هزار، نسبت به ارزش اسمی سهام ثبت شده در هنگام تاسیس شرکت یا در هنگام افزایش سرمایه است.

۴- پرداخت مالیات‌های تکلیفی

شرکت‌ها ملزم به پرداخت نوع دیگری از مالیات به نام مالیات تکلیفی نیز هستند. مهم‌ترین و معمول‌ترین مالیات تکلیفی که شرکت‌ها ملزم به کسر و پرداخت آن هستند، مالیات بر حقوق کارکنان است. کارفرما باید به عنوان یک واسطه از میزان حقوق کارکنان خود، حق مالیات را کسر و به حساب سازمان مالیاتی پرداخت کند.

۵- مالیات بر ارزش افزوده

شکل دیگر پرداخت مالیات برای شرکت‌ها، مالیات بر ارزش افزوده است. این نوع از مالیات برای دولت اهمیت ویژه‌ای دارد به دلیل این که نوع وصول آن راحت‌تر از انواع دیگر مالیات‌ها است. اما منظور از ارزش افزوده در شرکت‌ها چیست؟ ارزش افزوده درواقع ارزشی است که در فرایند تولید ایجاد می‌شود، به این صورت که در هر مرحله از تولید، کالا به واسطه موادی که به آن اضافه می‌شود و کاری که بر روی آن انجام می‌شود ارزش بالاتری را ایجاد می‌کند. به عنوان مثال فرض کنید برای ساخت یک میز، از یک‌سری مواد اولیه (مانند چوب، میخ، چسب، کرایه دستگاه‌های برش و غیره) به ارزش ۵۰ هزار تومان استفاده شده است اما این میز به قیمت نهایی ۸۰ هزار تومان برای فروش ارزش‌گذاری می‌شود. در واقع ارزش افزوده این میز به واسطه کاری که در فرایند تولید بر روی آن انجام شده است معادل ۳۰ هزار تومان است. طبق قوانین مالیاتی کشور، شرکت‌ها باید مالیات مربوط به ارزش افزوده را مرحله به مرحله پرداخت کنند.

تبعات پرداخت نکردن مالیات

البته شما می‌توانید هیچ کدام از این کارها را انجام ندهید! در این صورت باید تبعات پرداخت نکردن مالیات را نیز بپردازید زیرا که  بر اساس قوانین مالیاتی تمام شرکت‌های ثبت شده در اداره ثبت شرکت‌ها موظف به پرداخت مالیات هستند. در صورت توجه نکردن به مقررات مالیاتی تبعات سنگینی بر شرکت شما تحمیل می‌شود. ازجمله پیامدهای تحمیلی بر شرکت‌ها، محرومیت آن‌ها در استفاده از تسهیلات و مزایای قانونی است. علاوه بر محرومیت، باید جرائم مالیاتی را هم بپردازید.