عطیه ملکزاهدیاگر کارگر یا کارمند هستید احتمالا کلمه سنوات را زیاد شنیده‌اید. واژه‌ای که «پایه سنوات» و «حق سنوات» را در ذهن تداعی می‌کند. این اصطلاحات، به دلیل شباهت‌هایی که با هم دارند معمولا اشتباه گرفته می‌شوند و به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. در این یادداشت ضمن تعریف پایه سنوات و حق سنوات، نحوه‌ی محاسبه‌ی هر یک را توضیح می‌دهیم. پیش از ورود به بحث لازم است بدانید «پایه سنوات» و «حق سنوات» از مزایایی است که کارفرمایان موظف به پرداخت آن هستند.
پایه سنوات چیست؟
«پایه سنواتی»، مفهومی متفاوت از «مزایای پایان کار» است و معمولاً کارگران آن را با معنای عرفی «سنوات» اشتباه می‌گیرند. «پایه سنواتی» را می‌توان بخشِ حمایتیِ پایه حقوق نامید که معمولاً برای جبران حداقل دستمزد، توسط شورای عالی کار، تصویب و ابلاغ می‌شود. این بخش از حقوق، در واقع قسمتی از حقوق پایه است که معمولاً با حداقل دستمزد جمع و به کارگر پرداخت می‌شود؛ هرچند می‌توان آن را به صورت چند ماه یک بار یا سالی یک بار نیز پرداخت کرد. «پایه سنوات» یکی از مزایای جانبی دستمزد است و تغییر میزان سالانه آن ارتباطی با افزایش دستمزد ندارد.
در واقع می‌توان گفت «پایه سنوات» مبلغی است که از طرف قانون‌گذار، به منظور جبران مبلغ حداقل مزد کارگران، در نظر گرفته شده است. این مبلغ به کارکنان یا کارگرانی تعلق می‌گیرد که بیش از یک سال، سابقه داشته باشند. این مبلغ به صورت ماهانه از طرف کارفرما پرداخت می‌شود. باید اضافه کرد که «پایه سنوات» شامل همه افرادی می‌شود که قرارداد دائم یا موقت دارند و یک سال از زمان کار آن‌ها در سازمان گذشته باشد و یا از دریافت آخرین پایه سنوات آن‌ها در همان سازمان یکسال گذشته باشد. محاسبه سنوات در زمان تطبیق وضع بر اساس جدول مزد سنوات که همه ساله از سوی اداره کل روابط کار و جبران خدمت ارائه می‌گردد، انجام می‌شود.
بخشنامه شورای عالی کار درباره‌ی پایه سنوات
طبق بخشنامه شورای عالی کار در رابطه با پایه سنوات، پایه سنوات برای گروه‌های مختلف به شکل زیر محاسبه می‌شود:
- پایه سنوات شامل دانشجویان و دانش‌آموزانی که مشاغل تابستانی دارند نمی‌شود.
- پایه سنوات با سنوات خدمت (پاداش پایان کار) متفاوت است و طبق ماده ۲۴ کارفرما موظف است معادل آخرین حقوق کارگر را به‌عنوان پایان کار به وی بپردازد.
- نرخ پایه سنوات روزانه در سال ۱۳۹۹، تا قبل از تیر ماه ۵۸،۳۳۳ ریال بود که به‌صورت روزانه به‌حساب کارگران منظور شده است.
- مبلغ پایه سنوات روزانه در سال ۱۴۰۰ برابر با ۴۶,۶۶۶ ریال است که به صورت ماهیانه این مبلغ برابر با ۱,۴۰۰,۰۰۰ ریال می‌باشد.
- تعویض کارفرما ربطی به سنوات ندارد و کارفرمای جدید نیز موظف است سنوات کارگرانی را که یک سال است مشغول به کار هستند پرداخت کنند.
- به کارگران فصلی نیز با توجه به میزان کارکردشان سنوات تعلق می‌گیرد و برای محاسبه این میزان سنوات باید به تبصره‌هایی که در این زمینه وجود دارند مراجعه کرد.
آیا محاسبه پایه سنوات سال دوم از ابتدای سال تقویمی اشتباه است؟
بسیاری از شرکت‌ها، پایه سنوات سال دوم را از همان ابتدای سال اعمال می‌کنند. این روش، روند محاسبات را برای کارگزینی راحت‌تر می‌کند؛ از طرفی به ضرر کارگر هم نیست و از این جهت، این نوع محاسبه اشکالی ندارد.
آیا قراردادهای غیررسمی هم مشمول پایه سنوات می‌شوند؟
تا پیش از سال ۱۳۹۲یکی از دغدغه‌های کارگران تفاوت بین قراردادهای رسمی و غیررسمی بود. بر اساس بخشنامه‌ای که از سوی وزارت کار در سال ۱۳۹۲ ابلاغ شد دیگر تفاوتی بین سنوات کارگران قراردادی و رسمی نیست. چه کارگران تسویه حساب کرده باشند و چه تسویه حساب نکرده باشند مشمول پایه سنوات می‌شوند. حتی اگر فاصله‌ای بین کارکرد آن کارگران در کارگاه وجود داشته باشد.
حق سنوات چیست؟
در روزهای آخر سال یا به هنگام بازنشستگی، از کار افتادگی، فوت، استعفا یکی از مهم‌ترین موضوعات محاسبه سنوات کارمندان است. «حق سنوات» با عنوان مزایای پایان کار یا مزایای پایان خدمت می‌شناسند، که طبق قانون کار ماده ۲۱ مبلغی معادل آخرین حقوق دریافتی کارگران است، که از طریق کارفرما با پایان کار یا فسخ قرارداد می‌بایست پرداخت گردد. در تعریفی کلی می‌توان گفت «حق سنوات» یا «سنوات خدمت»، مبلغی است که هنگام تسویه، بازنشستگی، استعفا، از کارافتادگی یا پایان قرارداد باید به کارگر یا کارمند پرداخت شود. در واقع حق سنوات، مبلغی است که در پایان سال یا هنگام قطع یا پایان همکاری به دلایلی مانند بازنشستگی، استعفا و… به فرد پرداخت می‌شود.
زمان‌های پرداخت حق سنوات
بر اساس قانون در مواقع زیر، کارفرما باید سنوات را پرداخت کند:
- اخراج موجه شخص
- ازکارافتادگی
- بازنشستگی
- پایان کار در قراردادهای معین
- استعفای کارگر
- فوت بیمه‌شده
- فسخ قرارداد مطابق متن قرارداد
نحوه محاسبه سنوات خدمت چگونه است؟
محاسبه سنوات خدمت به این گونه است که به ازای هر سال سابقه، معادل یک ماه آخرین مزد بابت سنوات خدمت به شخص تعلق می‌گیرد.
۴ نکته مهم در مورد سنوات خدمت
-
سنوات به ازای هر سال سابقه یک ماه آخرین مزد محاسبه می‌گردد.
-
مبلغ سنوات می‌تواند در پایان هر سال یا موقع تسویه پایان کار محاسبه و پرداخت گردد.
-
مبلغ سنوات می‌تواند معادل یک دوازدهم مزد ماهانه پرداخت گردد.
-
سنوات خدمت مشمول بیمه و مالیات نمی‌شود.
پوریا نظرخواه
مژگان امیریوسفی
ارسال نظر